1. De opdracht van de provincie Noord-Holland ad € 1.365.000 voor de werkzaamheden in het kader van de HOV contract 9 is financieel en voor wat betreft de uitvoering verdeeld over de jaren 2018, 2019 en 2021 (resp. € 300.000, € 920.000 en € 145.000). Een gedeelte van de in 2018 geplande voorbereidende werkzaamheden is doorgeschoven naar 2019, mede als gevolg van de vertraging in de aanbesteding van contract 3 (de onderdoorgang Oosterengweg).
2. Het voordeel wordt veroorzaakt doordat in de prognose rekening was gehouden met hogere kosten op het afhandelen van verzoeken tot aankoop van panden aan de Koninginneweg en voor de afhandeling van bezwaarschriften op het WVG besluit Koninginneweg. Tevens waren in de raming stelposten opgenomen voor diverse onderzoeken die niet eerder dan in 2019 noodzakelijk zullen zijn.
3. In de maanden januari t/m maart 2018 zijn de gladheidbestrijdingsploegen 15 keer uitgerukt als gevolg van vele dagen vorst in de ochtend en late avond. In de maanden november en december was dit nog 3 keer nodig. In de begroting wordt rekening gehouden met 10 rondes.
4. Er zijn in 2018 meer vergunningen aangevraagd voor het leggen van kabels en leidingen (o.a. voor het verleggen van het leidingentracé t.b.v. de HOV en het aanleggen van een warmteleiding t.b.v. bouwproject Lucent). De nuts- en telecombedrijven betalen een vergoeding voor het straatwerk (straatwerkzaamheden boven de sleuf). De extra aanvragen hebben geleid tot € 80.000 lasten enerzijds en € 112.000 meer inkomsten anderzijds.
5. In 2018 zijn er als gevolg van de degeneratie van de verharding, op diverse locaties in Hilversum extra herstelwerkzaamheden uitgevoerd om de verharding veilig te houden (W. Bontekoestraat, Mussenstraat, Liebergerweg, O. van Noortstraat, Van Riebeeckweg, Oosterengweg en Oude Amersfoortseweg). Dit heeft geleid tot € 272.000 extra kosten. Nuts- en telecombedrijven betalen bij de aanvraag van een vergunning voor Kabels & Leidingen een degeneratievergoeding. In 2018 waren de meeropbrengsten € 117.000.
6. Op de omleidingsroutes t.b.v. de aanleg van de HOV kunnen in de aankomende jaren geen onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd aan de fiets- en voetpaden. Om te borgen dat deze wegen en fietspaden bereikbaar blijven, zijn de onderhoudswerkzaamheden naar voren gehaald. Ter compensatie is er tijdig kritisch nagedacht over andere werkzaamheden die konden worden uitgesteld. Hierdoor is de overschrijding beperkt gebleven tot € 99.000. Werkzaamheden die niet zijn uitgevoerd of zijn uitgesteld: bebording (2 schoonmaakrondes minder), onderhoud van 3 bruggen is doorgeschoven naar 2019 en 2020, onderhoud keermuren is doorgeschoven naar 2019 en 2020, openbare verlichting (2 schoonmaakrondes minder).
7. Er is in 2018 geen beroep gedaan op dit budget. De culturele organisaties (Bibliotheek Hilversum, Museum Hilversum en Beeld & Geluid) zijn nu geheel zelfstandige entiteiten, verspreid over Hilversum en met verschillende slagkracht. Zij hadden tijd nodig om tot een gezamenlijk gedragen visie te komen. De culturele organisaties hebben op 19 december 2018 hun visie op de Kerkbrink als Mediaplein gepresenteerd aan raadsleden via een Beeldvormende sessie. De verdere uitwerking en het opstellen van een businesscase is doorgeschoven naar 2019.
8. Waternet heeft de facturen voor de waterschapsbelasting 2015 t/m 2018 in 2018 gefactureerd. Deze post had in eerdere jaren als 'nog te betalen' op de balans opgenomen moeten worden maar is (wegens de hoogte van de bedragen) niet gebeurd. In eerdere jaren was dit hierdoor een voordeel in het resultaat en in 2018 een nadeel (overschrijding).
9. Er was minder schade aan de openbare verlichting dit jaar.
10. Voor gebruik van gemeentelijk eigendom brengt de gemeente huur in rekening bij de Uitvaartstichting Hilversum. De huurprijs baseren we conform de Wet Markt en Overheid op de integrale kostprijsberekening. Deze huurprijs en daarmee de geraamde huuropbrengst in de begroting 2018 was nog gebaseerd op een renteomslagpercentage uit eerdere jaren.
    In 2018 is de huurovereenkomst met de stichting aangepast. Dit onder meer als gevolg van overdracht van gemeentelijk activa aan de Uitvaartstichting Hilversum en de daarmee samenhangende beheer- en onderhoudskosten. Hierbij is als onderdeel van de integrale kostprijstoerekening eveneens het renteomslagpercentage geactualiseerd. De gerealiseerde huurbaten zijn daardoor € 200.000 lager dan geraamd. In afwachting van de te actualiseren huurovereenkomst zijn in de gemeentelijke begroting 2018 destijds alvast wel de lagere lasten als gevolg van overdracht van gemeentelijk activa aan de Uitvaartstichting Hilversum en de daarmee samenhangende beheer- en onderhoudskosten geraamd, maar niet de lagere baten.

De lasten waren € 148.000 hoger door o.a. asbestonderzoeken, kosten van de Regio voor lijkschouwingen en schade aan een loods op de Noorderbegraafplaats. Op kosten van personeel en detacheringsvergoeding is een nadeel gerealiseerd van € 51.000.

11. Als gevolg van het project Basis op Orde binnen het team Vastgoed ontstaat gaandeweg een verbeterd inzicht en overzicht op de budgettaire en financiële consequenties van het beheer en onderhoud van de gemeentelijke vastgoedportefeuille. Dit inzicht en overzicht is m.b.t. de gemeentelijke jaarrekening gebruikt om zorg te dragen voor een (wettelijk voorgeschreven) robuuste onderbouwing van de voorzieningen groot onderhoud. Een dergelijke onderbouwing wordt relevanter naarmate de tijdsperiode tussen raming (Meerjarige OnderhoudsPlan 2015-2034 uit 2016) en realisatie (jaarrekening 2018) toeneemt. Uit de onderbouwing is gebleken, dat aan de voorzieningen groot onderhoud in 2018 een niet geraamd bedrag van € 81.000 kan vrijvallen. Dit bedrag komt ten gunste van het jaarrekeningresultaat 2018. Na deze vrijval zijn de voorzieningen groot onderhoud ultimo 2018 van voldoende financiële omvang. De omvang van de vrijval laat zich verklaren door elementen als prijsindexering, fiscale correctie (BTW wel/niet kostenverhogend), aanpassingen van de vastgoedportefeuille door verkoop en aanstaande verkoop van vastgoed, toevoeging/eliminatie van duurzaamheidsmaatregelen (uit de voorziening) en bijdragen uit het restauratiefonds aan de vastgoedportefeuille. Overigens zal de gemeente in 2019 het Meerjarig OnderhoudsPlan laten actualiseren
12. De kosten van de externe commissieleden voor welstand en monumenten zijn abusievelijk niet in de begroting van 2018 (wel in 2019) opgenomen. Deze overschrijding is gedeeltelijk gecompenseerd door lagere kosten van de adviescommissie ruimtelijke kwaliteit.
13. De planvorming Masterplan Arenapark zal in 2019 een volgende fase ingaan. Het realiseren van quick wins vereiste meer voorbereiding en afstemming met stakeholders dan verwacht, waardoor deze niet in 2018 zijn gerealiseerd maar voor 2019 zijn gepland. Opdrachten voor de in 2018 geplande stedenbouwkundige en verkeerskundige onderzoeken zijn in het najaar van 2018 gegeven en lopen door in 2019.
14. In de begroting is de legesopbrengst voor het behandelen van aanvragen voor omgevingsvergunningen geraamd op € 2.595.000. De gerealiseerde opbrengst is € 2.682.171. De extra opbrengst van € 87.171 is hoger als het gevolg van het aantrekkende economische klimaat. Er zijn o.a. meer aanvragen en aanvragen grootschalige projecten ingediend dan oorspronkelijk verwacht. Tegenover deze extra baten staan extra lasten ad. € 87.000 vanwege de kosten van behandeling van deze aanvragen, waaronder advisering en publicaties.
15. Afwijkingen op de loon- en organisatiekosten worden centraal toegelicht in de paragraaf Bedrijfsvoering in deze jaarrekening.

1. De 4 gemeentelijke sporthallen worden geëxploiteerd door Optisport. De gemeente heeft in 2018 de huur ontvangen voor het gebruik van de sporthallen. Het bedrag dat in de begroting is opgenomen is echter te hoog en zorgt voor een nadeel (€41.000). Dit zal worden hersteld in de begroting 2020. Daarnaast ontvangt de gemeente een vergoeding voor gemeentelijk personeel dat is gedetacheerd bij Optisport. Deze is lager uitgevallen maar daar tegenover staan evenredig lagere salarislasten.
2. Als gevolg van het project Basis op Orde binnen het team Vastgoed ontstaat gaandeweg een verbeterd inzicht en overzicht op de budgettaire en financiële consequenties van het beheer en onderhoud van de gemeentelijke vastgoedportefeuille. Dit inzicht en overzicht is m.b.t. de gemeentelijke jaarrekening gebruikt om zorg te dragen voor een (wettelijk voorgeschreven) robuuste onderbouwing van de voorzieningen groot onderhoud. Een dergelijke onderbouwing wordt relevanter naarmate de tijdsperiode tussen raming (Meerjarige OnderhoudsPlan 2015-2034 uit 2016) en realisatie (jaarrekening 2018) toeneemt. Uit de onderbouwing is gebleken, dat aan de voorzieningen groot onderhoud in 2018 een niet geraamd bedrag van € 83.000 gedoteerd moet worden. Dit bedrag komt ten laste van het jaarrekeningresultaat 2018. Na deze dotatie zijn de voorzieningen groot onderhoud ultimo 2018 van voldoende financiële omvang. De omvang van de dotatie laat zich verklaren door elementen als prijsindexering, fiscale correctie (BTW wel/niet kostenverhogend), aanpassingen van de vastgoedportefeuille door verkoop en aanstaande verkoop van vastgoed, toevoeging/eliminatie van duurzaamheidsmaatregelen (uit de voorziening) en bijdragen uit het restauratiefonds aan de vastgoedportefeuille. Overigens zal de gemeente in 2019 het Meerjarig OnderhoudsPlan laten actualiseren.
3. Er is € 1,3 miljoen aan investeringsgeld beschikbaar gesteld voor verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed. Dit op voorwaarde dat de investering binnen 10 jaar wordt terugverdiend via energiebesparing of via huurverhogingen. De te realiseren besparingen zijn reeds verwerkt in de begroting. Doordat er met veel huurders nog geen overeenstemming is, zijn de investeringen en de huurverhogingen nog niet gerealiseerd.
4. Het nadeel aan de lasten kant van € 132.000 komt doordat uitgaven voor Hilversum Marketing die eerder voor 2017 waren voorzien pas in 2018 plaatsvonden zoals het plaatsen van het paviljoen.
5. In de kadernota 2017 was een bedrag van €125.000 beschikbaar gesteld als bijdrage aan een initiatief uit de samenleving om een kunstwerk op het marktplein te realiseren ter nagedachtenis van de architect Dudok, en aansluitend op het Dudokjaar. Sindsdien zijn er diverse onderzoeken geweest onder leiding van het Dudok Architectuur Centrum. In 2019 zijn de resultaten bekend en is de verwachting dat het tot realisatie komt en daarom wordt voorgesteld deze middelen over te hevelen naar 2019.
6. Op 24 juni 2015 besloot de gemeenteraad om het college op te dragen om opdracht te verlenen aan de Stichting Instandhouding Joods Erfgoed Gooi en Vechtstreek voor het plaatsen van 750 struikelstenen in Hilversum. In de jaren 2015-2017 zijn er 272 struikelstenen geplaatst. De resterende 408 stenen moeten nog worden geplaatst. In 2018 en 2019 zijn hierover gesprekken gevoerd met de Stichting Instandhouding Joods Erfgoed Gooi en Vechtstreek. De stichting wil de resterende stenen graag plaatsen en beschikt ook over de capaciteit, kennis en ervaring om dit te doen. Het college geeft de stichting daarom de opdracht om de resterende 408 stenen te plaatsen.
7. Het museum Hilversum ontvangt minder subsidie conform het door de raad vastgestelde cultuurbeleid valt dit budget niet vrij maar wordt het besteed aan programmasubsidies van andere culturele instellingen. In 2018 is niet het volledige budget daaraan opgegaan maar de verwachting is dat in de komende jaren dit wel gaat gebeuren.
8. Afwijkingen op de loon- en organisatiekosten worden centraal toegelicht in de paragraaf Bedrijfsvoering in deze jaarrekening.

1. In 2018 heeft participatie plaatsgevonden rondom de te plaatsen watertappunten. In plaats van in 2018 zullen deze in 2019 worden geplaatst. Het vergroenen van de schoolpleinen vergt ook meer tijd dan verwacht. De bijdragen van de gemeente wachten op de herinrichting in 2019 van de schoolpleinen. Op boomplantdag 2019 zullen 15 á 20 bomen worden geplant bij scholen. Een overhevelingsvoorstel ter dekking van de kosten is hiertoe in procedure gebracht.
2. Door externe omstandigheden (zoals vervuilde grond en uitlopende participatietrajecten met bewoners) zijn zieke kastanjebomen niet volgens de planning in 2018 vervangen. Hierdoor blijft er € 78.000 over. Om de bomen alsnog te kunnen planten is een verzoek ingediend om dit bedrag over te hevelen naar 2019. De extra baten worden veroorzaakt doordat in 2018 meer rooivergunningen zijn aangevraagd dan verwacht. De extra inkomsten komen vooral door een paar grote aanvragen (Bachlaan 41, A27 Diependaalselaan-Oostereind).
3. Door een preciezere interpretatie van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is de transitorische balanspost voor het herplantfonds aangemerkt als bestemmingsreserve. Hierdoor zijn de middelen op de balans voor dit fonds vrijgevallen in het rekeningresultaat. De raad zal bij de besluitvorming over de jaarstukken worden voorgesteld om hiervoor een bestemmingsreserve te openen en deze middelen daarin te storten.
4. Het verschil wordt grotendeels veroorzaakt doordat in 2018 kon worden volstaan met een onttrekking aan de egalisatievoorziening van € 174.000. Dit is lager dan de (gewijzigde) begroting waar nog een onttrekking was opgenomen van € 710.000. Het verschil komt grotendeels doordat tussentijds de kapitaallasten naar beneden zijn bijgesteld (door het terugdraaien van enkele effecten uit het financieel beleid) maar dit niet volledig is verwerkt in de bijgestelde onttrekking aan de voorziening.
5. Over 2018 zijn de totale kosten lager uitgevallen. Dit komt grotendeels doordat de teruggave vanuit het GAD over het resultaat 2017 hoger uitgevallen is dan verwacht (betreft het laten vrijvallen van een eerder aangehouden reserve). Naast de hogere teruggave zijn er ook lagere kosten voor onderhoud van de openbare ruimte (opruimen illegaal afval, stortkosten zwerfafval) dan begroot. De gerealiseerde opbrengst uit de afvalstoffenheffing is nagenoeg gelijk aan de begrote opbrengst. De lagere kosten maken dat er geen bedrag onttrokken hoeft te worden aan de egalisatiereserve afval maar dat er bij de jaarstukken gevraagd zal worden een bedrag te doteren.
6. In 2018 zijn, in afwachting van goedkeuring voor het gebruik van de minischermen door ProRail, de gemaakte kosten lager dan vooraf begroot. De kosten in het kader van dit project worden volledig vergoed door het Rijk. Per saldo is er geen voor- of nadeel ten opzichte van de begroting.
7. De lagere lasten voor de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek (OFGV) worden veroorzaakt door minder uitgaven voor het project "Verbreding A 27 BBK meldingen en toezicht". In de voorbereiding van het project is een goed grondstromenplan opgesteld door de aannemer, waardoor er minder meldingen nodig zijn geweest." In 2018 zijn nog enkele locatie bezoeken uitgevoerd en zijn de werkzaamheden door de aannemer beëindigd.
8. De luchtkwaliteitsrapportage van RIVM is niet ontvangen en de twee luchtmeetkasten (Jagerspadje Laren en Johannes Geradtsweg) zijn niet weggehaald waardoor het budget niet besteed is.
9. In de begroting van 2018 is een post opgenomen van € 50.000 t.b.v. van nazorg grondberg Anna's Hoeve. Deze post komt voort uit de verplichting vanuit de wet bodembescherming die voorschrijft dat er een jaarlijkse inspectie moet plaatsvinden op de afdeklaag van de berg. Deze afdeklaag zorgt er voor dat mens en dier niet in contact kunnen komen met de verontreinigde grond. Stand van zaken is dat er nog steeds werkzaamheden worden uitgevoerd waardoor een complete inspectie nog niet mogelijk is. Wel zijn er visuele inspecties uitgevoerd waaruit geen afwijkingen zijn waargenomen en herstelkosten dus niet zijn opgetreden. De werkzaamheden op de berg zijn in het 4e kwartaal 2018 afgerond. Inmiddels is er opdracht gegeven voor een complete inspectie welke in het 1e kwartaal 2019 wordt uitgevoerd. Op basis van de inspectie kan worden bepaald of er in 2019 herstelwerkzaamheden nodig zijn.
10. Accountantsonderzoek heeft uitgewezen dat de uitgaven voor revolverende fondsen niet meer als last in de exploitatie mogen worden genomen. In het vervolg zullen de revolverende fondsen op de balans als “financiële vaste activa” worden verantwoord. In de begroting 2018 is echter wel budget opgenomen in de begroting om toe te voegen aan het revolverende fonds voor duurzaamheid. Dit budget blijft nu onbenut, waardoor een voordeel van € 600.000 ontstaat. In de toekomst zullen toevoegingen aan dit fonds via de kredieten verlopen. Alleen als in de toekomst een door de fondsen verstrekte lening oninbaar is, zal dit als een last in de exploitatie verantwoord worden.
11. Onderzoek naar de hoogte van de voorziening voor de belastingdebiteuren heeft uitgewezen dat deze te laag is om de toekomstige risico's te kunnen opvangen. Om de voorziening op de juiste hoogte te brengen is aanvullend aan deze voorziening toegevoegd.
12. Afwijkingen op de loon- en organisatiekosten worden centraal toegelicht in de paragraaf Bedrijfsvoering in deze jaarrekening.