De paragraaf lokale heffingen betreft zowel heffingen waarvan de bestedingen gebonden zijn (afvalstoffenheffing en rioolheffing) als heffingen waarvan de bestedingen ongebonden zijn (onroerendezaakbelastingen, precario- en hondenbelasting).

Gebonden heffingen en wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording.
De wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording heeft - met ingang van de begroting 2017- nieuwe eisen gesteld aan de inzichtelijkheid van de begroting met betrekking tot de kosten die in de tarieven worden meegenomen. In de onderbouwing van de kosten moet onder meer zichtbaar worden gemaakt wat er aan overhead en BTW in deze tarieven zit en welke verdeelsleutel de gemeente hanteert met betrekking tot overhead. Ook de nieuwe regels voor de berekening van de interne gemeentelijke rekenrente zijn van invloed op de tarieven. Ook voor de jaarrekening 2018 voldoet de inrichting van deze paragraaf aan de nieuwe eisen.

In deze paragraaf wordt achtereenvolgens ingegaan op:

• het gevoerde tarievenbeleid ten aanzien van de belangrijkste lokale heffingen;
• een overzicht van de totale baten uit belastingen, tarieven en leges;
• een overzicht van de lokale lastendruk in de periode 2016 tot en met 2018;
• het kwijtscheldingsbeleid;
• de landelijke woonlastenvergelijking.

De tarieven 2018 van de voor de woonlasten belangrijkste heffingen zijn conform de besluitvorming van de gemeenteraad in december 2017 ten opzichte van de tarieven 2017 als volgt aangepast:

De onroerendezaakbelastingen
De verhoging van de tarieven voor de onroerendezaakbelastingen was gebaseerd op de voor het jaar 2018 geraamde inflatie van 1,5% voor zowel het tarief woningen als de tarieven niet-woningen.

De rioolheffing
Voor de rioolheffing geldt dat de tarieven maximaal 100% kostendekkend mogen zijn. Voor 2018 was er gekozen om 96% van de begrote kosten door te belasten via de heffing of door een onttrekking aan de egalisatievoorziening. De resterende 4% van de begrote kosten komt ten laste van de algemene middelen. Indien bij de jaarrekening de lasten lager of hoger uitvallen dan begroot is het uitgangspunt dat dit terugvloeit naar de burger door een lagere of hogere onttrekking aan de egalisatiereserve.

Voor 2018 kan worden volstaan met een onttrekking aan de egalisatievoorziening van € 174.000. Dit is lager dan de (gewijzigde) begroting omdat daar nog een onttrekking was opgenomen van € 710.000. Dit verschil komt doordat tussentijds de kapitaallasten naar beneden zijn bijgesteld (door het terugdraaien van enkele effecten uit het financieel beleid) maar dit niet volledig is verwerkt in de bijgestelde onttrekking aan de voorziening. Andere oorzaak is het onderzoek naar de hoogte van de voorziening voor de belastingdebiteuren. Deze heeft uitgewezen dat de voorziening te laag is om de toekomstige risico's te kunnen opvangen. Om de voorziening op de juiste hoogte te brengen is aanvullend aan deze voorziening toegevoegd.

De afvalstoffenheffing
Ook voor de afvalstoffenheffing geldt dat de tarieven maximaal 100% kostendekkend mogen zijn. Voor 2018 was er gekozen om 90% van de begrote kosten door te belasten via de heffing of door een onttrekking aan de egalisatiereserve. De resterende 10% van de begrote kosten komt ten laste van de algemene middelen. Indien bij de jaarrekening de lasten lager of hoger uitvallen dan begroot is het uitgangspunt dat dit terugvloeit naar de burger door een lagere of hogere onttrekking aan de egalisatiereserve.

Over 2018 zijn de totale kosten circa € 400.000 lager uitgevallen. Dit komt grotendeels doordat de teruggave vanuit het GAD over het resultaat 2017 hoger uitgevallen is dan verwacht (betreft het laten vrijvallen van een eerder aangehouden reserve). Door de hogere teruggave en de lagere kosten voor onderhoud van de openbare ruimte (opruimen illegaal afval, stortkosten zwerfafval) zijn de door te berekenen BTW kosten lager dan begroot. De gerealiseerde opbrengst uit de afvalstoffenheffing is nagenoeg gelijk aan de begrote opbrengst. Andere oorzaak is het onderzoek naar de hoogte van de voorziening voor de belastingdebiteuren. Deze heeft uitgewezen dat de voorziening te laag is om de toekomstige risico's te kunnen opvangen. Om de voorziening op de juiste hoogte te brengen is aanvullend aan deze voorziening toegevoegd.

De circa € 400.000 lagere kosten maken dat er geen bedrag onttrokken hoeft te worden aan de egalisatiereserve afval maar dat er bij de jaarstukken gevraagd zal worden €8.000 te doteren.

Marktgelden
Voor de marktgelden is over 2018 een andere kostentoedeling gehanteerd dan voorgaande jaren. Uit een onderzoeksrapport was gebleken dat de gemeente meer kosten mocht toerekenen aan het tarief. Het tarief was hierdoor toegenomen naar € 0,85 per m2 per dag, wat een stijging betekende van 29% ten opzichte van het tarief in 2017. De marktondernemers hebben bezwaren geuit tegen deze tariefstijging. Om hen tegemoet te komen is in juni 2018 voorgesteld om het tarief voor de woensdagmarkt te verlagen naar € 0,75 per m2, per dag.

Daarna is nog diverse malen gesproken met de marktcommissie (en ook de raadscommissie) over de toerekening van kosten. Voor begroting 2019 heeft dit geleid tot een genuanceerdere kostenopstelling met tarieven die lager liggen dan de tarieven van 2018, waarover ook consensus is bereikt met de marktcommissie. Het betreft dan een lagere doorrekening van kapitaallasten, de kosten van de gewijzigde bouwfasering en een deel van de schoonmaakkosten.

Het is passend om de gewijzigde kostenopstelling met terugwerkende kracht ook van toepassing te laten zijn op 2018. Hiertoe is in februari 2019 een raadsvoorstel aangenomen. Dit raadsvoorstel maakt dat de marktondernemers over 2018 een bedrag terug ontvangen. Zowel de lagere doorrekening van de lasten als de nog terug te betalen tarieven zijn verwerkt in onderstaande cijfers over 2018.

Havengelden
De havengelden bestaan uit liggelden van woonboten en kadegelden voor vracht- en recreatievaart. Het overgrote deel is afkomstig van woonschepen. Kostendekkende tarieven zijn niet haalbaar. De gemeentelijke tarieven zijn nu al vergelijkbaar of hoger dan de commerciële tarieven van de particuliere havens in de omgeving. Daarnaast bieden particuliere havens meer faciliteiten en toezicht.

Bij het opstellen van de begroting 2018 zijn de kosten voor overhead per abuis twee keer meegenomen. Ze zijn meegenomen onder zowel de kosten taakveld als onder overhead incl. omslagrente. In de realisatie zijn ze alleen apart vermeld onder overhead incl. omslagrente. Dit heeft geen gevolg voor het gehanteerde tarief omdat deze lang niet kostendekkend zijn.

Naheffingsaanslagen
De opbrengsten uit naheffingsaanslagen (parkeerboetes) is de afgelopen jaren naar beneden bijgesteld als gevolg van de gerealiseerde opbrengsten. Met de overstap naar een nieuwe contractpartner in maart 2018 was de verwachting dat enige aanpassingstijd nodig was. Deze aanpassing is sneller gegaan dan verwacht, waardoor de achterstand door het aantal bonnen van de maanden januari en februari (bijzonder laag aantal naheffingen opgelegd door oude contractpartner) lopende het jaar is ingelopen en zelfs heeft geleid tot ruim € 90.000 aan meeropbrengsten. Daarmee zitten de opbrengsten weer op het niveau van eerdere jaren.

Onderzoek naar de hoogte van de voorziening voor de belastingdebiteuren heeft uitgewezen dat de voorziening te laag is om de toekomstige risico's te kunnen opvangen. Om de voorziening op de juiste hoogte te brengen is aanvullend aan deze voorziening toegevoegd.

Hieronder worden de grootste verschillen toegelicht.

Parkeeropbrengsten parkeervoorzieningen
De gerealiseerde baten zijn € 627.000 hoger dan geraamd. Hierover is uw raad in november 2018 per raadsinformatiebrief geïnformeerd. Deze extra inkomsten komen bijna volledig uit de
inkomsten voor het parkeren op straat (maaiveldparkeren). De afgelopen jaren is een landelijke trend zichtbaar dat de inkomsten uit maaiveld parkeren toenemen. Ook in Hilversum is deze trend zichtbaar. Een exacte oorzaak weten we niet. Het ligt in de lijn der verwachting dat de extra inkomsten een gevolg zijn van een combinatie van een gestage uitbreiding van het gebied betaald
parkeren, een aantrekkende economie, succes van het programma centrum en het gemak van het
belparkeren.

Leges omgevingsvergunningen
In de begroting is de legesopbrengst voor het behandelen van aanvragen voor omgevingsvergunningen geraamd op € 2,6 miljoen. De gerealiseerde opbrengst is € 2,7 miljoen. De extra opbrengst is circa € 100.000 hoger als gevolg van het aantrekkende economische klimaat. Hierdoor zijn er meer aanvragen ingediend dan oorspronkelijk verwacht.

Voorziening belastingdebiteuren (gebonden en ongebonden heffingen)
Onderzoek naar de hoogte van de voorziening voor de belastingdebiteuren heeft uitgewezen dat de voorziening te laag is om de toekomstige risico's te kunnen opvangen. Om de voorziening op de juiste hoogte te brengen is aanvullend aan deze voorziening toegevoegd.

Hieronder is weergegeven hoe de lokale lastendruk zich van 2016 tot en met 2018 heeft ontwikkeld.

De peildatum van de woningwaarde is telkens de waarde per 1 januari van het voorafgaande jaar. Dit betekent voor de in de tabel opgenomen jaren:

Het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) van de Rijksuniversiteit van Groningen vergelijkt onder meer de lokale lasten. Het COELO brengt hierover jaarlijks de ‘Atlas van lokale lasten’ uit, met daarin informatie over alle gemeenten in Nederland.

COELO houdt bij het berekenen van de gemiddelde WOZ-waarde geen rekening met de verlaging van de WOZ-waarden door bezwaar of beroep. Hierdoor kan het door de gemeente gepresenteerde bedrag aan gemiddelde woonlasten afwijken van de door COELO gepresenteerde bedragen. Hilversum presenteerde voor 2018 een bedrag aan gemiddelde woonlasten van € 732. COELO kwam voor Hilversum uit op een bedrag van € 748 in 2018.

Het overzicht van de gemeenten (nummer 1 heeft de laagste gemiddelde woonlasten) voor een meerpersoonshuishouden met daarin opgenomen de positie van gemeente Hilversum, ziet er als volgt uit.

Veel gemeenten staan (evenals Hilversum) in de rangorde rond het gemiddelde geconcentreerd. Kleine wijzigingen in de woonlasten (van minder dan 10 %) leiden hierdoor al tot een grote verschuiving in de rangorde.