De gemeente heeft over het jaar 2018 een voordelig financieel resultaat gerealiseerd van € 3,650 mln. Ten opzichte van de stand van de gewijzigde begroting per 31 december, van € 4,015 mln nadelig, is het resultaat € 7,665 mln gunstiger dan begroot.

De onderstaande tabel geeft een beeld van het verloop van het resultaat gedurende het jaar. De tabel maakt zichtbaar dat het saldo van de oorspronkelijke begroting 2018 zich in de loop van het jaar heeft ontwikkeld van een begrote beginstand van € 0,457 mln positief tot een voordelig gerealiseerd eindresultaat van € 3,650 mln. Na de vaststelling van de begroting 2018 is de begroting verschillende malen aangepast door middel van een raadsbesluit. Per saldo bedroegen deze begrotingswijzigingen € 4,473 mln negatief. In het jaar 2019 zijn raadsbesluiten genomen over de aanpassing van de marktgelden en de grondexploitaties die betrekking hebben op het begrote resultaat 2018.

De regels 2, 3, 5 en 7 van deze tabel worden hieronder kort toegelicht.
De onder toelichting 2 en 3 genoemde raadsvoorstellen kunt u inzien via iBabs.

Toelichting regel 2 Raadsbesluiten met budgettaire gevolgen

Toelichting regel 3 Raadsbesluiten die per saldo budgettair neutraal zijn
In de onderstaande tabel zijn de raadsbesluiten opgenomen die per saldo geen effect hebben op het eindresultaat, maar op programmaniveau tot financiële verschillen leiden. De hogere uitgaven op de regels a en b worden zichtbaar op de programma’s. De genomen besluiten worden gedekt door extra huurinkomsten en het voordelig resultaat van de Regio Gooi- en Vechtstreek op de HHT-middelen over 2017.

Toelichting regel 5 Raadsbesluiten in 2019 (zonder begrotingswijziging in 2018)
Het rekeningresultaat 2018 wordt beïnvloed door in 2019 genomen raadsbesluiten. Deze hebben betrekking op het jaar 2018 en zijn daarom overeenkomstig de genomen besluiten in deze jaarstukken verwerkt. Het is echter niet meer toegestaan om de begroting hierop aan te passen.

Voor de begroting 2019 zijn de aan de markt toe te rekenen kosten opnieuw bekeken. Dit heeft er toe geleid dat in de kostenberekening voor de marktgelden 2019 een aantal kostenposten is verlaagd. De raad heeft besloten om ook de marktgelden 2018 met terugwerkende kracht aan te passen.

Het voorstel over de actualisatie van de grondexploitaties laat zien dat het voordeel van bijna € 4 mln het saldo is van de dotatie van € 5.000 aan de voorziening en het tussentijds winstnemen van de grondexploitatie Anna's Hoeve Bouwplan voor € 3.973.000.

Toelichting regel 7 Overzicht van en toelichting op de in de jaarstukken verwerkte wijzigingen
In de regel zullen begrotingswijzigingen vooraf door het college aan de raad ter besluitvorming worden voorgelegd. Hiermee wordt dan toestemming gevraagd voor het realiseren van het beleid en voor besteding van het benodigde bedrag. Soms is een autorisatie vooraf niet mogelijk en wordt de raad achteraf geïnformeerd over de wijziging. In de onderstaande tabel wordt de raad geïnformeerd over de nog niet geautoriseerde afwijkingen boven de € 250.000.

a. Onderhoud wegen
In 2018 zijn er als gevolg van de degeneratie van de verharding, op diverse locaties in Hilversum extra herstelwerkzaamheden uitgevoerd om de verharding veilig te houden. Dit heeft geleid tot € 272.000 extra kosten. Nuts- en telecombedrijven betalen bij de aanvraag van een vergunning voor Kabels & Leidingen een degeneratievergoeding. In 2018 waren de meeropbrengsten € 117.000.
Op de omleidingsroutes t.b.v. de aanleg van de HOV kunnen in de aankomende jaren geen onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd aan de fiets- en voetpaden. Om te borgen dat deze wegen en fietspaden bereikbaar blijven, zijn de onderhoudswerkzaamheden naar voren gehaald. Ter compensatie is er tijdig kritisch nagedacht over andere werkzaamheden die konden worden uitgesteld. Hierdoor is de overschrijding beperkt gebleven tot € 99.000.

b. Begraven en cremeren
Voor gebruik van gemeentelijk eigendom brengt de gemeente huur in rekening bij de Uitvaartstichting Hilversum. De huurprijs baseren we conform de Wet Markt en Overheid op de integrale kostprijsberekening. In 2018 is de huurovereenkomst met de stichting aangepast. Dit onder meer als gevolg van overdracht van gemeentelijk activa aan de Uitvaartstichting Hilversum en de daarmee samenhangende beheer- en onderhoudskosten. Hierbij is eveneens het rente-omslagpercentage geactualiseerd. De gerealiseerde huurbaten zijn daardoor € 200.000 lager dan geraamd. In afwachting van de te actualiseren huurovereenkomst zijn in de gemeentelijke begroting 2018 destijds alvast wel de lagere lasten als gevolg van overdracht van gemeentelijk activa aan de Uitvaartstichting Hilversum en de daarmee samenhangende beheer- en onderhoudskosten geraamd, maar niet de lagere baten.
De lasten waren € 141.000 hoger door o.a. asbestonderzoeken, kosten van de Regio voor lijkschouwingen en schade aan een loods op de Noorderbegraafplaats. Op kosten van personeel en detacheringsvergoeding is een nadeel gerealiseerd van € 51.000.

c. Masterplan Arenapark
De planvorming Masterplan Arenapark zal in 2019 een volgende fase in gaan. Het realiseren van quick wins vereiste meer voorbereiding en afstemming met stakeholders dan verwacht, waardoor deze niet in 2018 zijn gerealiseerd maar voor 2019 zijn gepland. Opdrachten voor de in 2018 geplande stedenbouwkundige en verkeerskundige onderzoeken zijn in het najaar van 2018 gegeven en lopen door in 2019. Hiervoor is een overhevelingsvoorstel ingediend.

d. Egalisatievoorziening riolering
Het verschil wordt grotendeels veroorzaakt doordat in 2018 kon worden volstaan met een onttrekking aan de egalisatievoorziening van € 174.000. Dit is lager dan de (gewijzigde) begroting waar nog een onttrekking was opgenomen van € 710.000. Het verschil komt grotendeels doordat tussentijds de kapitaallasten naar beneden zijn bijgesteld (door het terugdraaien van enkele effecten uit het financieel beleid) maar dit niet volledig is verwerkt in de bijgestelde onttrekking aan de voorziening.

e. Afval
Over 2018 zijn de totale kosten lager uitgevallen. Dit komt grotendeels doordat de teruggave vanuit het GAD over het resultaat 2017 hoger uitgevallen is dan verwacht (betreft het laten vrijvallen van een eerder aangehouden reserve). Naast de hogere teruggave zijn er ook lagere kosten voor onderhoud van de openbare ruimte (opruimen illegaal afval, stortkosten zwerfafval) dan begroot. De lagere kosten maken dat er geen bedrag onttrokken hoeft te worden aan de egalisatiereserve afval maar dat er bij de jaarstukken gevraagd zal worden een bedrag te doteren.

f. Revolverend fonds duurzaamheid
Accountantsonderzoek heeft uitgewezen dat de uitgaven voor revolverende fondsen niet meer als last in de exploitatie mogen worden genomen. In het vervolg zullen de revolverende fondsen op de balans als “financiële vaste activa” worden verantwoord. In de begroting 2018 is echter wel budget opgenomen in de begroting om toe te voegen aan het revolverende fonds voor duurzaamheid. Dit budget blijft nu onbenut, waardoor een voordeel van € 600.000 ontstaat. In de toekomst zullen toevoegingen aan dit fonds via de kredieten verlopen. Alleen als in de toekomst een door de fondsen verstrekte lening oninbaar is, zal dit als een last in de exploitatie verantwoord worden.

g. Inzet Regionale samenwerkingsagenda
De extra inzet vanuit de Regionale Samenwerkingsagenda (RSA) heeft vertraging opgelopen. De bijbehorende onttrekking uit de reserve decentralisaties sociaal domein is derhalve ook lager. De raad wordt middels een overhevelingsvoorstel gevraagd het resterende budget over te hevelen naar 2019.

h. Bijdrage internationaal onderwijs
Ter bevordering van het internationaal onderwijs zijn extra middelen van het Rijk en de MRA ontvangen (€ 567.000). Een deel hiervan is besteed om bij STIP extra plaatsen internationaal basisonderwijs te realiseren. De Raad wordt middels een overhevelingsvoorstel gevraagd het resterende budget van € 429.000 over te hevelen naar 2019 ten behoeve van de businesscase internationaal onderwijs. Deze businesscase is in ontwikkeling maar heeft vertraging opgelopen. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar locaties voor het internationale onderwijs. Besluitvorming hierover zal in 2019 plaatsvinden.

i. Tomin WSW
Het voordeel van € 490.000 heeft betrekking op de uitvoering van de WSW door de Tomin. Het voordeel op de baten (€ 176.000) betreffen uitgekeerde resultaten/dividenden over het jaar 2017. Het voordeel op de lasten (€ 314.000) wordt verklaard doordat het aantal geholpen mensen in 2018 lager lag dan in de begroting werd verondersteld. De begroting komt overeen met de ontvangsten vanuit het gemeentefonds.

j. Jeugd maatwerkvoorzieningen
In 2018 zijn de uitgaven voor Jeugd maatwerkdienstverlening € 12.400.000. Hiermee laten de uitgaven ten opzichte van 2017 (€ 11.500.000) een stijging zien van 11%. Ten opzichte van de begroting laat Jeugd maatwerkdienstverlening een nadeel zien van € 1.268.000. Zoals toegelicht in het raadsvoorstel van 12 december 2018 is in de begroting verondersteld dat de hoge uitgaven 2017 een piek betroffen en dat daarmee de lasten in 2018 lager zouden uitkomen. In werkelijkheid blijkt 2017 geen piek te zijn en zet de stijgende trend zich verder voort. Hiermee is Hilversum helaas geen uitzondering ten opzichte van de rest van Nederland. In heel Nederland worden gemeente verrast met grote lastenstijgingen en grote nadelen.

k. WMO
De WMO bestaat uit verschillende regelingen waar in totaal ongeveer € 13.000.000 voor is begroot. Hierbij is altijd sprake van maatwerk voor de zorgvrager. De maatwerkvoorzieningen betreffen openeinderegelingen waarbij de toegang tot de zorg, ongeacht het budget hiervoor, voorop staat. De afrekening van deze openeinderegelingen bedraagt € 977.000 nadelig. Op thema 2.3 "Goed vangnet bieden" wordt dit per regeling toegelicht.

l. Parkeren
Het voordeel op parkeren wordt veroorzaakt door verschillende “meevallers”:

• De opbrengsten uit naheffingsaanslagen (parkeerboetes) is de afgelopen jaren naar beneden bijgesteld als gevolg van de gerealiseerde opbrengsten. Met de overstap naar een nieuwe contractpartner in maart 2018 was de verwachting dat enige aanpassingstijd nodig was. Deze aanpassing is sneller gegaan dan verwacht, waardoor de achterstand door het aantal bonnen van de maanden januari en februari lopende het jaar is ingelopen en zelfs heeft geleid tot ruim € 90.000 aan meeropbrengsten.
• De afgelopen jaren heeft het aantal afgegeven parkeervergunningen zich gestabiliseerd. Echter, in 2018 zijn er geen gebiedsuitbreidingen geweest, maar er is wel te zien dat het aantal verleende vergunningen is toegenomen (ruim € 40.000 meeropbrengsten). Ook zijn er veel meer parkeervergunningen afgegeven voor de interne organisatie (€ 40.000 meer opbrengsten).
• Het is een landelijke trend dat de parkeerinkomsten toenemen. In Hilversum zijn de meeropbrengsten ten opzichte van de begroting in de gemeentelijke parkeergarages € 48.000 en bij de parkeermeters € 545.000. Dit wordt veroorzaakt door de aantrekkende economie en het gemak van het betalen met de smartphone.
• Tenslotte is het budget van € 70.000, bestemd voor fysieke verbetermaatregelen in gebieden waar betaald parkeren wordt ingevoerd, niet besteed. Aan dit budget is in 2018 € 252.000 toegevoegd ter uitvoering van M17/50 en A18/46 (overheveling 2017). Een groot gedeelte van de verkeerskundige capaciteit werd in 2018 besteed aan andere projecten waardoor in 2018 geen uitvoering aan deze motie kon worden gegeven.

Een groot deel van het resultaat wordt conform motie 17/50 "Extra winst op parkeren" en amendement 18/46 "Aan de slag met meer laadpalen" overgeheveld naar 2019.

m. Fietsparkeren centrum
Het voordeel kan worden verklaard doordat de kosten van ingebruikname van een inpandige stalling al in de begroting waren opgenomen. Aangezien de zoektocht naar een geschikte locatie meer tijd in beslag heeft genomen, zullen deze geraamde kosten niet eerder dan in 2019 worden gemaakt.

n. Vrijval balansposten herplant- en mobiliteitsfonds
Door een preciezere interpretatie van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is de transitorische balanspost voor het herplantfonds en mobiliteitsfonds niet meer toegestaan, en worden deze aangemerkt als bestemmingsreserves. Hierdoor zijn de middelen op de balans voor deze fondsen vrijgevallen in het rekeningresultaat. De raad zal bij de besluitvorming over de jaarstukken worden voorgesteld om hiervoor bestemmingsreserves te openen en deze middelen daarin te storten.

o. Overhead
Het voordeel bedraagt in totaal € 713.000. In de begroting is een budgettair neutrale foutieve doorbelasting tussen taakveld 6.3 (Inkomensregelingen) en 0.4 (overhead) terecht gekomen. Abusievelijk zijn loonkosten doorbelast aan het verkeerde taakveld. Het voordeel op de overhead bestaat (na eliminatie foutieve doorbelasting taakveld 6.3) voor € 553.000 uit personele kosten. Dit voordeel wordt verklaard door:

• De doorbelasting voor ‘Overhead’ levert een voordeel op van € 354.000 doordat de uitgaven op het formatiebudget lager zijn uitgevallen dan begroot. De uitgaven op het formatiebudget worden centraal toegelicht in de paragraaf Bedrijfsvoering in deze jaarstukken.
• Door het aannemen van een corporate recruiter hoefde er minder geld uitgegeven te worden aan externe werving en selectiebureaus (voordeel € 80.000).
• Het (directie)budget voor "verandermanagement" is voor slechts een klein deel aangesproken. De kosten hiervoor zijn gemaakt op het formatiebudget. Dit levert een voordeel op van € 85.000.
• Het restant voordeel van € 34.000 op de personele kosten bestaat uit diverse overige verschillen.

De verklaring van het overige voordeel van € 160.000 bestaat grotendeels uit het resultaat op Huisvesting & Facilitair en ICT/informatiemanagement.

p. Uitkering gemeentefonds (decembercirculaire)
Per Raadsinformatiebrief (RIB 2019-09) bent u geïnformeerd dat de algemene uitkering 2018 € 1.128.000 hoger is dan begroot. In deze brief verklaren wij dat een bedrag van per saldo € 718.000 wordt doorgegeven aan de Regio Gooi en Vechtstreek (regio middelen) en via een overhevelingsvoorstel naar 2019 wordt overgeheveld.

q. Post onvoorzien/nieuwe kansen
De post onvoorzien van € 150.000 voor 2018 is bestemd voor onvoorziene, onuitstelbare en onvermijdbare uitgaven. Deze uitgaven hebben in 2018 niet plaatsgevonden en dit leidt tot een voordeel van € 150.000. In de begroting 2018 was een budget nieuwe kansen van € 600.000 opgenomen. Bij de 2e Tussenrapportage (raad december 2018 en RIB 2018-53) is van dit budget € 450.000 vrij gevallen ten gunste van het begrotingssaldo 2018. In 2018 zijn er verder geen uitgaven gedaan ten laste van dit budget die voldoen aan de uitgangspunten van ons financieel beleid zodat nu nog een voordeel resteert van € 150.000.

r. Kosten vennootschapsbelasting
Voor een aantal "ondernemersactiviteiten" is de gemeente belastingplichtig in het kader van de vennootschapsbelasting. Doordat de resultaten van grondexploitatie Anna’s Hoeve in 2018 veel hoger zijn dan oorspronkelijk geraamd moeten we hiervoor belasting afdragen. Door een hiervoor gespecialiseerd bureau is, rekening houdend met fiscaal verrekenbare verliezen over de jaren 2016 en 2017, berekend dat in 2018 een belastinglast voor de vennootschapsbelasting van € 468.000 is ontstaan. We verwachten dit bedrag als claim van de belastingdienst te ontvangen.

s. Opbrengst OZB
De opbrengst OZB 2018 woningen laat een tekort zien ten opzichte van de begroting van circa € 154.000. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat de oninbare vorderingen ad € 143.000 hierin zijn verwerkt. Daarnaast hebben in 2018 veel belastingplichtigen gebruik gemaakt van de dienstverlening van no-cure no pay bureaus voor het indienen van een bezwaarschrift tegen de vastgestelde WOZ waarde. In totaal zijn er van deze bureaus 255 bezwaarschriften ontvangen voor 363 belastingobjecten. Van deze objecten heeft dit in 89 gevallen tot een toekenning geleid, bij 269 objecten is het bezwaar niet toegekend (5 objecten worden nog afgehandeld). Naar aanleiding hiervan hebben uitbetalingen, circa € 100.000, plaatsgevonden als gevolg van de wettelijke vergoeding van de gemaakte juridische kosten aan deze bureaus.

t. Voorziening belastingdebiteuren
Onderzoek naar de hoogte van de voorziening voor de belastingdebiteuren heeft uitgewezen dat deze te laag is om de toekomstige risico's te kunnen opvangen. Om de voorziening op de juiste hoogte te brengen is aanvullend aan deze voorziening toegevoegd.

u. Dotatie onderhoudsvoorziening vastgoed
Als gevolg van het project Basis op Orde binnen het team Vastgoed ontstaat gaandeweg een verbeterd inzicht en overzicht op de budgettaire en financiële consequenties van het beheer en onderhoud van de gemeentelijke vastgoedportefeuille. Dit inzicht en overzicht is met betrekking tot de gemeentelijke jaarrekening gebruikt om zorg te dragen voor een (wettelijk voorgeschreven) robuuste onderbouwing van de voorzieningen groot onderhoud. Een dergelijke onderbouwing wordt relevanter naarmate de tijdsperiode tussen raming (Meerjarige OnderhoudsPlan 2015-2034 uit 2016) en realisatie (jaarrekening 2018) toeneemt. Uit de onderbouwing is gebleken, dat aan de voorzieningen groot onderhoud in 2018 een niet geraamd bedrag van in totaal € 318.000 gedoteerd moet worden. Dit bedrag komt ten laste van het jaarrekeningresultaat 2018. Na deze dotatie zijn de voorzieningen groot onderhoud ultimo 2018 van voldoende financiële omvang. De omvang van de dotatie laat zich verklaren door elementen als prijsindexering, fiscale correctie (BTW wel/niet kostenverhogend), aanpassingen van de vastgoedportefeuille door verkoop en aanstaande verkoop van vastgoed, toevoeging/eliminatie van duurzaamheidsmaatregelen (uit de voorziening) en bijdragen uit het restauratiefonds aan de vastgoedportefeuille. Overigens zal de gemeente in 2019 het Meerjarig OnderhoudsPlan laten actualiseren.

v. Afwijking reserves
Toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves zijn onderdeel van de exploitatie. De onttrekkingen en toevoegingen worden begroot, en verwerkt op basis van de daadwerkelijke lasten of baten in het jaar. In 2018 bedraagt het verschil tussen de begrote- en werkelijke mutaties in de reserves € 1.029.000. Onderstaand wordt dit toegelicht.

w. Overige mee- en tegenvallers
Hierboven zijn de grootste verschillen in de rekening verklaard. Hierbij is een omvang aangehouden van grofweg € 250.000. Niettemin blijft er een grote restpost over, bestaande uit afwijkingen kleiner dan € 250.000. Een toelichting op alle afwijkingen groter dan € 50.000 is terug te vinden in de programmaverantwoording (hoofdstuk 2).

Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves

Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves maken onderdeel uit van de reguliere exploitatie. Het verloop hiervan in 2018 is weergegeven in de onderstaande tabel, waarbij in de exploitatie toevoegingen aan reserves lasten zijn en onttrekkingen aan reserves baten.

Totaal overzicht reserves

Doorgaans, zo ook dit jaar, zijn de gerealiseerde toevoegingen aan de reserves gelijk aan de begrote toevoegingen. In het algemeen geldt dat de gerealiseerde onttrekkingen aan een reserve ‘gelijk op lopen’ met de lasten van uitgevoerde werkzaamheden, maar nooit hoger mogen zijn dan de begrote onttrekking. Als de lasten lager zijn, ontstaan hiermee enerzijds voordelen in de programma’s en anderzijds een nadeel in de desbetreffende programma's omdat de onttrekkingen aan de reserves daarmee ook lager zullen zijn dan de raming. Concernbreed is dit dus budgettair neutraal. Per programma is dit inzichtelijk gemaakt in het Financiële overzicht per programma. Voor 2018 is dit voordeel op de programma’s ongeveer 1,0 miljoen.

De onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves hebben een incidenteel karakter, met uitzondering van de onttrekkingen aan de beklemde reserves. In het kader van de nieuwe Financiële verordening zijn in 2018 de beklemde reserves vrijgevallen.

Verschillen in onttrekking aan reserves

a. Decentralisaties sociaal domein
In 2018 is vanuit de reserve decentralisaties sociaal domein een onttrekking van € 2.010.000 geraamd. Deze onttrekking bestaat uit de volgende componenten:

• Overhevelingen van activiteiten 2017 naar 2018 (Multiprobleemhuishoudens/ WINST/ Regionale samenwerkingsagenda);
• Investeringsplan sociaal plein;
• Transformatie welzijn en zorg;
• Regionale samenwerkingsagenda sociaal domein.

De werkelijke onttrekking in 2018 is € 1.710.000 (€ 300.000 lager), omdat de regionale samenwerkingsagenda vooralsnog niet tot uitgaven heeft geleid.

b. Afvalstoffenheffing
In de begroting was een onttrekking voorzien van € 457.000. Deze onttrekking is niet meer nodig in verband met een hogere teruggave van de GAD over het resultaat 2017. De hogere teruggaaf is het gevolg van de vrijval van een eerder door de GAD aangelegde reserve.

c. Regionaal mediacentrum
In de begroting 2018 was een onttrekking geraamd van € 125.000. De werkelijke onttrekking voor de gemaakte kosten ten behoeve van een regionaal mediacentrum in 2018 bedraagt 0 euro, omdat een innovatieve streekomroep meer voorbereidingstijd vroeg. Naar aanleiding van aangenomen motie M18-109 volgt een voorstel om een onafhankelijk Hilversums mediafonds op te zetten, dat zich richt op de opgave om lokale/regionale media en journalistiek voor Hilversum te behouden. Dit voorstel is op dit moment in voorbereiding. Hierin wordt voorgesteld dat de resterende reserve ten gunste van dit fonds komt.

d. Vrouwenopvang
Conform het besluit bij de jaarstukken 2017 (raad 11 juli 2018) is een bedrag van € 110.000 aan de reserve onttrokken. Het restant van € 339.000 valt vrij en wordt in overeenstemming met het raadsbesluit van 10 mei 2017 overgedragen aan de Regio Gooi en Vechtstreek.

In het jaarverslag is op de programma’s per thema een analyse gegeven van de verschillen tussen de rekening en de bijgestelde begroting. Zoals in hoofdstuk 1 ‘Inleiding en leeswijzer’ is opgemerkt, bestaat de formele jaarrekening, waarop de accountantsverklaring is gebaseerd, uit dit hoofdstuk 5 en de hierna volgende hoofdstukken 6 en 7.

Nu maakt de genoemde analyse van de afwijkingen tussen de begroting en het overzicht baten en lasten formeel deel uit van de jaarrekening, maar mag van de commissie BBV ook worden opgenomen in het jaarverslag, mits beide onderdelen in één boekwerk zijn opgenomen en in de jaarrekening wordt verwezen naar het relevante onderdeel van het jaarverslag.

De commissie BBV beveelt aan:

• om bij het verwijzen duidelijk in de toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening aan te geven waar in de programmaverantwoording de analyse is opgenomen; en
• dat de analyse duidelijk identificeerbaar moet zijn.

Om de leesbaarheid van de jaarstukken te vergroten willen we zoveel mogelijk herhaling in de jaarstukken vermijden. Daarom geven we in dit hoofdstuk inzicht op de afwijkingen per programma op hoofdlijnen, waarbij voor de verklaring van de verschillen wordt verwezen naar de verantwoording op de betreffende programma's (hoofdstuk 2 Programmaverantwoording, onderdeel Financiële analyse per thema). Het onderstaande overzicht geeft de programmasaldi weer.

Algemene dekkingsmiddelen zijn inkomsten van een gemeente waarvoor geen bestedingsdoel is bepaald. Dat betekent dat de gemeente deze vrij kan besteden (in tegenstelling tot de specifieke dekkingsmiddelen).

Onder de algemene dekkingsmiddelen wordt verstaan:

• Lokale heffingen, waarvan de besteding van de opbrengst niet gebonden is. Denk bijvoorbeeld aan OZB, toeristenbelasting, precario en hondenbelasting
• Algemene uitkering. Een van de uitkeringen die gemeenten van het Rijk krijgen is de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Gemeenten hoeven zich niet te verantwoorden over de besteding van de algemene uitkering richting het Rijk en kunnen deze, met inachtneming van wet- en regelgeving, vrij besteden aan taken die het Rijk heeft opgedragen of aan eigen beleid.
• Dividend, een vergoeding die wordt uitbetaald aan aandeelhouders.
• Saldo van de financieringsfunctie, dit is het verschil tussen de toegerekende rekenrente aan de programma’s en de werkelijk betaalde rente over de lang- en kortlopende leningen. Ook wel het renteresultaat genoemd.
• Overige algemene dekkingsmiddelen. Dit zijn overige inkomsten waar geen bestedingsdoel voor is bepaald. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld boetes, of rente die bespaard wordt.

Per saldo zijn de lasten van de programma’s 1 tot en met 4 hoger dan de baten. In programma 5 Financiën en Grondexploitaties zijn de algemene dekkingsmiddelen opgenomen; onder de thema’s 5.1 Financiële huishouding en 5.2 Lokale belastingen. De algemene dekkingsmiddelen op de thema’s 5.1 en 5.2 vormen de dekking van het negatieve financiële saldo van de programma’s 1 tot en met 4.

Dit overzicht, is conform het BBV, een verplicht onderdeel van de jaarrekening. Om de leesbaarheid van de jaarstukken te vergroten willen we zoveel mogelijk herhaling in de jaarstukken vermijden. Daarom geven we in dit hoofdstuk inzicht in de afwijkingen op de verschillende onderwerpen op hoofdlijnen. Voor de verklaring van de verschillen wordt verwezen naar de verantwoording van de algemene dekkingsmiddelen in programma 5.

Het BBV schrijft voor dat de kosten van ondersteuning van de primaire processen (overheadkosten) centraal worden gepresenteerd in een apart overzicht en in een apart taakveld (taakveld 0.4). Dat taakveld is ondergebracht in het programma Bestuur. Het doel van deze nieuwe regel is dat de raad een goed inzicht krijgt in de omvang van de overhead. Gemeenten kunnen op dit punt nu beter met elkaar vergeleken worden.

De bedragen in het overzicht hierboven zijn het saldo van overheadkosten en overheadopbrengsten, gesplitst naar onderwerp. In het overzicht van taakvelden per programma is een uitsplitsing naar opbrengsten en kosten te vinden. In de programma’s Wonen en Leven, Zorg, Werken en Financiën en grondexploitaties zijn dan ook geen overheadkosten meer verantwoord. Onder de overhead vallen onder meer de kosten van leidinggevenden, planning & control, personeel & organisatie etc.

Dit overzicht, is conform het BBV, een verplicht onderdeel van de jaarrekening. Om de leesbaarheid van de jaarstukken te vergroten willen we zoveel mogelijk herhaling in de jaarstukken vermijden. Daarom geven we in dit hoofdstuk inzicht in de afwijkingen op de verschillende onderwerpen op hoofdlijnen. Voor de verklaring van de verschillen wordt verwezen naar de verantwoording van de overhead in programma 4.

Jaarlijks wordt in de begroting een post voor onvoorziene lasten opgenomen. In de Financiële verordening 2018 is het jaarlijkse budget hiervoor bepaald op € 150.000. Dit maakt het mogelijk om in het begrotingsjaar onvoorziene (dus niet begrote) uitgaven, die onontkoombaar en onuitstelbaar zijn (de 3 o’s), op te vangen. Uitgaven ten laste van de post Onvoorzien moeten aan elk van deze 3 criteria voldoen. Als deze uitgaven structureel zijn, dienen ze uiteraard in de volgende begroting structureel te worden gedekt.
De post onvoorzien maakt onderdeel uit van de weerstandscapaciteit. In hoofdstuk 4.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing kunt u meer lezen over de relatie tussen risico’s en weerstandscapaciteit.

In 2018 is geen gebruik gemaakt van de post Onvoorzien. Er resteert een budget van € 150.000 dat niet is benut en als voordeel in deze rekening tot uitdrukking komt.

Onderstaand volgt de beoordeling van de financiële begrotingsrechtsmatigheid. Dit betreft zowel de begrotingsrechtsmatigheid van de lasten per programma, de onttrekkingen aan reserves en de uitgaven op kredieten.

De werkelijke lasten op programmaniveau mogen de begrote lasten na de laatste begrotingswijziging in beginselniet overschrijden. Daar waar de lasten de begroting wel overschrijden, is het voor het beoordelen van debegrotingsrechtsmatigheid van belang in hoeverre de overschrijding past binnen het door de gemeenteraadgeformuleerde beleid en/of wordt gecompenseerd door aan de lasten gerelateerde hogere inkomsten.

In 2018 zijn geen begrotingsonrechtmatigheden te rapporteren bij de onttrekkingen uit de reserves.